سندروم روده تحریک پذیر (IBS) چیست و چه علائمی دارد؟
سندرم روده تحریک‌پذیر که یکی از انواع اختلال در عملکرد روده می‌باشد که ممکن است با علائم ناراحت‌کننده‌ای مانند دردهای شکمی و تغییر در عادات دفع همراه باشد و باعث ایجاد اختلال در زندگی روزمره شود.
سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) با نام های دیگری همچون کولیت اسپاستیک، کولیت مخاطی و بیماری روده بزرگ عصبی شناخته می شود.
دانشمندان برای اظهار عامل بروز سندرم روده تحریک‌پذیر تا همین اواخر مطمئن نبودند اما با این حال شواهد حاکی بر اینست که میکروب‌های موجود در طول بیماری گاستروانتریت عفونی سبب ایجاد یک واکنش بلند مدت شوند.
سندروم روده تحریک پذیر چه علائمی دارد؟
· تغییر در عادات دفع مدفوع
· درد و انقباض شکمی، که اغلب بعد از دفع مدفوع کاهش می‌یابد
· احساس خالی نبودن روده‌ها بعد از دفع
· گاز شکم
· دفع مخاط از راست روده
· نیاز فوری و ناگهانی به دفع مدفوع
· تورم یا نفخ شکم
· اغلب این اعلائم بعد از خوردن غذا پدیدار می شوند. نشانه‌ها و علائم در افراد متفاوت است. ممکن است با علائم زیر همراه باشد.
· تکرر ادرار
· بدبویی دهان
· سردرد
· درد ماهیچه یا مفصل
· خستگی مزمن
· آمیزش دردناک در زنان
· قاعدگی نامنظم
چه غذاهایی برای سندرم روده تحریک‌پذیر مضر هستند؟
غذاهای محرک متداولی که باعث گرفتگی یا نفخ شکم می‌شوند شامل غذاهای نفخ آور هستند، مانند:
·
· کرفس
· پیاز
· هویج
· کشمش
· موز
· زردآلو
· آلو
· کلم بروکسل
· چوب شور
· محصولات لبنی
· آدامس‌های بدون قند
· بعضی از آبنبات‌ها
· محصولات حاوی کافئین، که می‌تواند بیشتر به علت عدم تحمل قند، سوربیتول یا کافئین باشد تا به دلیل سندرم روده تحریک پذیر
چگونه می توان احتمال بروز علائم سندورم تحریک پذیر (IBS) را کاهش داد؟
(1 کنترل میزان مصرف فیبر: گاهی برای کاهش علائم این بیماری لازم است مقدار فیبر مصرفی خود را افزایش دهید. اما بعضی‌ها باید فیبر کمتری مصرف کنند. یک سطح متعادل از فیبر در رژیم غذایی می‌تواند به بهبود هضم سالم غذا کمک نماید.
2) پروبیوتیک‌ها: پروبیوتیک‌ها باکتری‌های مفیدی هستند که به سلامت روده کمک می‌کنند; این رو مصرف آن می تواند به برخی از افراد کمک نماید. البته شاید تاثیر پروبیوتیک ها بلافاصله بعد از مصرف مشهود نباشد بنابراین باید مصرف آن‌ها چند هفته ادامه داشته باشد تا بتوان تاثیرشان را بر روده در مدت زمان طولانی‌تری ارزیابی کرد.
3) ثبت غذاهای مصرف شده: با یادداشت کردن رژیم غذایی خود به راحتی می توانیدد غذاهایی در شما سبب تحریک این بیماری شده است را به راحتی شناسایی کنید.
چگونه IBS تشخیص داده می شود؟
پزشک معمولا از علایم شما می پرسد . علایمی که در بالا ذکر شده اند می توانند پزشک را به تشخیص قطعی IBS برسانند. هیچ گونه تست آزمایشگاهی خاصی برای تشخیص قطعی بیماری وجود ندارد.
بهبود علائم IBS با تغییر سبک زندگی:
در بسیاری از موارد تغییرات ساده در رژیم غذایی و سبک زندگی برای درمان سندروم روده تحریک پذیر موثر است.
· افزایش تدریجی میزان فیبر موجود در غذا در کاهش شدت بیماری موثر است.
· غذاها را در وعده های غذایی کوچکتر و تعداد وعده غذایی بیشتر میل نمایید.
· میزان مصرف مایعات را افزایش دهید
· در صورت ناسازگاری دستگاه گوارش با لاکتوز، به جای شیر از ماست استفاده کنید.
· مصرف نعناع در کاهش شدت این بیماری موثر است.
· افزایش میزان مصرف مواد غذایی پروبیوتیک به کاهش شدت بیماری کمک می نماید.
اضطراب و استرس
موارد زیر نیز می‌توانند به برطرف کردن علائم سندرم روده تحریک‌پذیر کمک نمایند:
· تمرینات ورزشی و مدیتیشن
· فعالیت‌هایی مانند تای چی و یوگا
· تمرینات فیزیکی منظم
· مشاوره استرس یا رفتاردرمانی شناختی
داروها
گاهی پزشک با توجه به علائم و نوع سندروم روده تحریک پذیر داروهایی را جهت درمان یا بهبود علائمی همچون اسهال یا دردها و گرفتگی‌های شکمی تجویز می کند.
در مواردی که تغییرات سبک زندگی و سایر مداخلات درمانی ناموفق باشند و با وجود اعمال همه آن‌ها علائم همچنان شدید باشند، برخی از این داروها معمولا آخرین اقدام درمانی هستند.
روان‌درمانی
روان‌درمانی ممکن است به برخی از افراد برای کاهش بروز علائم سندرم روده تحریک‌پذیر کمک کند. این تکنیک‌ها شامل موارد زیر هستند:
· هیپنوتراپی (هیپنوتیزم درمانی): به کمک این روش نحوه پاسخ دادن ذهن ناخودآگاه به علائم فیزیکی تغییر می کند.
· رفتار درمانی شناختی (CBT): همانطور که در بالا اشاره کردیم این روش به افراد کمک می‌کند تا به وسیله تکنیک‌های آرام‌سازی و نگرش مثبت، استراتژی‌هایی برای واکنش متفاوت به شرایط به کار گیرند.
ورزش نیز می‌تواند در برخی افراد به کاهش علائم کمک کند.
سه نوع اصلی از سندرم روده تحریک‌پذیر وجود دارد:
· سندرم روده تحریک‌پذیر با یبوست نوع یبوست غالب یا :IBS-C شخص درد شکم، احساس ناراحتی،دفع مدفوع کم یا همراه با تاخیر، و یا مدفوع سفت یا کلوخه‌ای را تجربه می‌کند.
· سندرم روده تحریک پذیر با اسهال نوع اسهال غالب یا :IBS-D در این نوع دل درد، احساس ناراحتی، نیاز فوری به توالت، دفع مدفوع مکرر و یا مدفوع شل و آبکی بروز پیدا می‌کند.
· سندرم روده تحریک پذیر با الگوی متناوب مدفوع :IBS-A شخص هم یبوست و هم اسهال را تجربه می‌کند.